Feiten en fabels en vooral heel veel onzekerheid gaat er rond over de fopspeen. Om gelijk duidelijkheid te scheppen, sommen we kort de feitelijke voor- en de nadelen over de fopspeen op. Wie meer wil weten, lees vooral verder, want er zijn behoorlijk wat interessante publicaties van deskundigen en onderzoekers.
Voordelen fopspeen
- Het zuigen op een speen (of op de duim) werkt bij heel veel kinderen troostend. Het doet ze denken aan de borstvoeding, de veiligheid van de moederborst.
- Bij krampjes of andere pijntjes, wanneer wiegen niet helpt, kan een fopspeen van de pijn afleiden.
- Volgens sommige studies vermindert het risico op wiegendood wanneer een baby slaapt met een fopspeen.
- De fopspeen heeft minder slechte gevolgen voor de stand van het gebit dan duimzuigen.
Nadelen fopspeen
- Uit onderzoek blijkt dat een fopspeen de spraakontwikkeling van het kind negatief kan beïnvloeden.
- De honger kan afnemen, wat kan betekenen dat je kindje tijdens het voeden te weinig drinkt.
- De manier van zuigen aan een fopspeen is heel anders dan aan een tepel. Past je baby diezelfde manier van zuigen op je borst toe, dan krijgt hij minder melk. Dit kan frustratie opleveren (weigeren van de borst) en tepelkloven.
- Een speen kan al snel vies worden, waardoor je kindje meer risico loopt om spruw te krijgen. Ook middenoorontsteking komt vaker voor bij baby’s die op een fopspeen zuigen.
Liever een speen dan een duim
Maar let dan wel op wat voor speen je kiest. De klassieke speen heeft namelijk eenzelfde effect als de duim: deze duwt de tanden naar voren. Kindertandarts Jaap Veerkamp legt uit in een artikel van de NRC dat de dental speen het beste is: “Door deze speen krijgen kinderen een spleetje tussen de voortanden, maar dat trekt weg als je stopt.” Het effect is dus niet blijvend als je stopt met de speen voordat je kleine zijn melkgebit gaat wisselen. Het heeft dan ook geen gevolgen voor het volwassen gebit. Ook een veelgehoord argument: een speen kun je nog afleren, een duim daarentegen heeft je kind altijd bij zich…
Slissen of lispelen
Door het zuigen op een speen of een duim, druk je je tong naar beneden, tegen de onderlip of tanden aan. Deze passieve ligging van de tong wordt snel een gewoonte. Als de tongspier niet meer zo sterk is, wordt het moeilijker om bepaalde klanken uit te spreken. De l, n, d, t, s en z vorm je namelijk met je tong, legt logopediste en moeder Janita Timmerman uit.
“Tandartsen en logopedisten zijn het over eens: stop met de fopspeen tussen de eerste en tweede verjaardag van je kind.”
Stop met de fop voor het tweede jaar
Kinderen tot ongeveer een jaar hebben een duidelijke zuigbehoefte. Daarna is het vooral een troost om nog op een speen te zuigen. Je kind van de speen krijgen tussen de eerste en tweede verjaardag: daar is zowel de kinderopvang, als tandartsen en logopedisten een groot voorstander van. Zuigt het kind na zijn tweede nog verder op zijn duim of op een fopspeen, dan ontstaat een overbeet die blijvend is, ook in het volwassen gebit. Bovendien vertraagt het de spraakontwikkeling. Niet alleen doordat de spieren in de mond, kaak en tong verslappen, maar ook omdat je met een speen in je mond nu eenmaal niet zo goed kan praten. Kinderen met een speen in, hebben ook minder aandrang om te praten.
De fopspeen en wiegendood
Er zijn theorieën dat wiegendood minder voorkomt bij baby’s die slapen met een fopspeen, omdat ze dan minder snel met hun gezicht op het matras draaien of omdat ze door hun neus ademen – mocht het neusje dan onder de deken komen, dan zal de baby sneller omhoog krabbelen. Maar harde bewijzen daarvoor zijn er (nog) niet.
Fopspeen tijdig vervangen
Er zijn theorieën dat wiegendood minder voorkomt bij baby’s die slapen met een fopspeen, omdat ze dan minder snel met hun gezicht op het matras draaien of omdat ze door hun neus ademen – mocht het neusje dan onder de deken komen, dan zal de baby sneller omhoog krabbelen. Maar harde bewijzen daarvoor zijn er (nog) niet.
