Van borst of fles naar vaste voeding: hoe gaat dat?

Eén van de meest gehoorde vragen van ouders op de babygroepen op onze kinderdagverblijven is: hoe bouwen we de borst- of flesvoeding af en hoe beginnen we met vaste voeding? Niet gek dat deze vraag bij veel ouders (vooral veel moeders 😉) speelt, want de voeding van je baby is een belangrijk onderwerp. En of het nu om je eerste, tweede of vijfde kind gaat: de overgang van borst- of flesvoeding naar vaste voeding gaat soms met vallen en opstaan. In dit blog geven we je tips over hoe je de overgang van borst- of flesvoeding naar vaste hapjes het beste kunt aanpakken!

“Je kindje wil meer én anders eten.”

Het eerste hapje

Naarmate je baby groter wordt, verandert de behoefte wat betreft eten en drinken. Alleen borst- of flesvoeding is niet meer voldoende: je kindje wil meer én anders eten. En dat gaat best snel: vanaf het moment dat je kind 4 tot 6 maanden oud is, komt het eerste vaste voedsel al om de hoek kijken. Leg niet te veel druk op jezelf en je kleine als het om deze nieuwe fase gaat. Begin bijvoorbeeld eerst met je baby op schoot nemen als je zelf eet. Kijk of je kindje interesse heeft voor dat wat je eet. Volgt hij je lepel van je bord naar je mond? Begint hij zelf ook hap- of smakgeluidjes te maken? Dan kun je zachtjes aan eens beginnen met een eerste hapje.

“Sta er niet vreemd van te kijken als je kind heeeele rare gezichten trekt bij de eerste hapjes!”

Oefening baart kunst

Je kunt je voorstellen dat zo’n eerste hapje een hele bijzondere gewaarwording is voor je kind. Het is tenslotte nog alleen borst-/flesvoeding gewend! De geur, de smaak, de textuur van vaste hapjes zijn allemaal vreemd. Bovendien is ook het eten van een lepeltje een nieuwe ervaring. Er is een heel andere motoriek voor nodig dan het drinken uit de borst of fles. Verwacht dus niet dat je kind gelijk een schaaltje bloemkool leeghapt en sta er niet vreemd van te kijken als je baby heeeele rare gezichten trekt bij de eerste hapjes 😉. Het geeft niet als je kindje niet meteen enthousiast is. Je kind zal bepaalde smaken vaak moeten proeven voor het eraan gewend is. Vaak zal je kind de eerste hapjes onbedoeld met z’n tong grotendeels naar buiten werken. Ook dat is een kwestie van oefening baart kunst. Op den duur krijgt je kindje letterlijk en figuurlijk de smaak te pakken en verdwijnen de vaste hapjes steeds sneller en netter (helemaal zonder geknoei duurt nog wel even) in z’n mond.

“De eerste fruit- en groentehapjes kun je als extraatje zien.”

Vaste voeding als extraatje

Op het moment dat je kind toe is aan vaste hapjes, dus vanaf een maand of 4 tot 6, is de borst-/flesvoeding nog het meest belangrijk. Je kind zal in deze periode nog ongeveer 5 à 6 voedingen per dag krijgen, van ron d de 180-200 ml. De eerste fruit- en groentehapjes kun je dus als extraatje zien. Het gaat dan ook echt nog maar om een paar hapjes per keer. Met 6 tot 8 maanden kun je eens een broodkorstje proberen. Geef je kind een korstje in de hand zodat het zelf het broodkorstje kan ontdekken en naar de mond kan brengen. Je kunt je kind ook een handje helpen door het knuistje met het broodje naar de mond te brengen. Blijf bij je kindje en zie hoe het op het korstje sabbelt. Let er wel op dat er niet ineens hele stukken de keel in kunnen schieten. Geef dan ook geen broodje liggend in de box, maar zorg dat je kind rechtop zit.

“Gaan de hapjes erin als koek? Dan kun je beginnen met het weglaten van een voeding.”

Afbouwen van borst- of flesvoeding

En dan komt de volgende uitdaging: het afbouwen van de borst-/ of flesvoeding. Want als je kind steeds meer vaste voeding binnenkrijgt, vermindert de behoefte aan melk uit de borst of fles. Je kind drinkt bijvoorbeeld de fles niet meer helemaal leeg, of is sneller voldaan als hij aan de borst drinkt. Als je daarnaast merkt dat je kind de techniek van sabbelen, kauwen en slikken doorheeft en de hapjes gaan erin als koek, zou je kunnen beginnen met het weglaten van een voeding. Zo kun je bijvoorbeeld eerst de fles rond 15:00 uur vervangen door een fruit- of groentehap van ongeveer 50 gram. Voor de broodjes geldt dat als de knabbel-korstjes als sneeuw voor de zon verdwijnen, je de korstjes kunt aanvullen met de rest van het broodje. Een beetje boter erop is voldoende. Snij het broodje in kleine dobbelsteentjes en geef deze één voor één, naast de korstjes. Op den duur zul je merken dat je kind steeds beter gaat kauwen en slikken. Dan kun je de broodstukjes wat groter maken, of bijvoorbeeld een kwart broodje in de hand geven waar je kind zelf van kan happen.

“Elk hapje dat je kind leert eten, kan op den duur een voeding overnemen.”

Meer vaste happen, minder melk

Vanaf dat je kind ongeveer 8 maanden is, zullen de vaste happen steeds meer de borst-/en of flesvoeding over gaan nemen. Hoe snel dit afgebouwd wordt, kun je grotendeels overlaten aan het tempo dat je kind aangeeft. Het ene kind is al met 7 maanden toe aan meer vast voedsel en minder melk, het andere kind drinkt graag nog wat langer aan de borst of uit de fles. Als richtlijn kun je in ieder geval aanhouden dat je rond 8 maanden langzaamaan de melkvoedingen afbouwt van 5 à 6 voedingen naar 2 à 3 voedingen per dag.  Elk hapje dat je kind leert eten, kan op den duur een voeding overnemen. Je begint bijvoorbeeld met de groente-/fruithap in plaats van een voeding, daarna een boterham, daarna avondmaaltijd, etc.. Zo werk je stap voor stap toe naar het moment waarop je kind vaste eetmomenten heeft: ontbijt, fruithap, boterham, tussendoortje en avondmaaltijd.

“Bij Monkey Donky en Het Toddlers Huis gebruiken we oefenbekers die al heel erg lijken op echte bekers.“

Iets anders te drinken

Als je kind een maand of 8 is, kun je het laten wennen aan het drinken van water of slappe, lauwe thee. Oefenen met een beker hoort daar ook bij. Probeer een ‘ouderwetse’ tuitbeker te vermijden, want zo’n beker is niet goed voor de ontwikkeling van de mond- en spraakspieren. Bij Monkey Donky en Het Toddlers Huis gebruiken we oefenbekers die al heel erg lijken op ‘echte’ bekers. Met deze oefenbekers maken de meeste kinderen heel snel de overstap naar een gewone beker. Benieuwd welke beker voor jouw kind het meest geschikt is? Overleg eens met de pedagogisch medewerker op de groep, zij kunnen je meer vertellen over de bekers die op de groep gebruikt worden. Als je kind oefent met eenzelfde beker als op het kinderdagverblijf, zal het dit ook sneller onder de knie krijgen. Behalve water of slappe en lauwe thee mag je kind vanaf dat het één jaar is ook koemelk drinken. Geef nog geen koemelk voordat je kind één is, want je baby kan de hoeveelheid eiwitten en zout in melk nog niet goed verwerken. Tip: als je kind erg moet wennen aan de smaak van koemelk, kun je het opwarmen. Dan smaakt het meer zoals borst- of flesvoeding en is de overgang iets minder groot.

“Groente, fruit, een soepstengel of rozijntjes zijn prima tussendoortjes.”

Tussendoortjes

Last but not least: de tussendoortjes. Dat je kind nog geen stroopwafels en chips nodig heeft, zal geen verrassing voor je zijn. 😉 Maar wat voor tussendoortjes geef je je kind dan wel? Groente en fruit zijn uiteraard heel geschikt als tussendoortje. Daar kun je ook goed mee variëren; kijk bijvoorbeeld eens of je kind blij wordt van komkommer met hummus, of paprika met een beetje zuivelspread. Ook een soepstengel, cracotte of rozijntjes zijn prima opties als tussendoortje.

Wij staan voor je klaar!

Heb je vragen over hoe jij het beste de overstap naar vaste hapjes kunt maken, of heb je twijfels over je aanpak? Dan mag je ons natuurlijk altijd om advies vragen! We denken graag met je mee om ervoor te zorgen dat deze overgangsfase zo soepel mogelijk verloopt en jij en jouw kindje kunnen genieten van lekker samen eten!

Meer lezen?

Op de site van het Voedingscentrum lees je meer tips en adviezen over de eerste oefenhapjes en vaste voeding vanaf 6 maanden. Je kunt ook dit opbouwschema voor oefenhapjes downloaden als handig ruggensteuntje!  

Deze blog is geschreven door Cindy, pedagogisch medewerker op de babygroep aan de Hamburgerstraat.